زمانی که فردی صداها، هجاها یا کلمات را به گونه‌ای نادرست تولید کند، طوری که شنونده‌ها آنچه را که او می‌گوید به سختی درک کنند، فرد اختلال تولیدی یا همان به اصطلاح اختلال تلفظ دارد. که ممکن است به شکل های مختلفی دیده شود، یک حرف را جایگزین حرف دیگری کند، مثلا تتاب به جای کتاب، خات به جای خاک و ماتارانی به جای ماکارانی؛ یا اینکه حروف جایگزین شده ثابت نباشند و هر بار به گونه ای تلفظ شوند، مثلا یکبار تیف، بار دیگر چیف، یا حتی هیف به جای کیف؛ کاملا ساختار کلمه را برهم بریزد، مثلا دیداشو به جای نوشابه! ؛ فقط از یک سری حروف محدود برای گفتار استفاده کند مثلا بَددَدی بِدَدیم، به جای بستنی بخریم! ؛ حروف به صورت نامناسب تلفظ شوند یا اصطلاحا دچار خرابگویی باشند، مثل "س" نوک زبانی و ...
اگر درمان نکنیم چطور؟ چه مشکلاتی در انتظار ماست؟وقتی کودک بسیاری از صداها را درست تولید نکند، ممکن است گفتارش توسط خانواده و همسالانش بخوبی درک نشود و موجب بروز مشکلات رفتاری و محرومیت از موقعیت‌های اجتماعی و کاهش اعتماد به نفس کودک شود. همچنین این اختلال در تلفظ صداها می‌تواند در سال‌های بالاتر، با رشد خواندن و نوشتن کودک نیز تداخل پیدا کند و در مدرسه مشکلاتی را در امر تحصیل کودک به وجود آورد و شاهد دیکته های ضعیف با اشتباه های تکراری باشیم.
گفتار کودک من طبیعی است؟ بهبود خودبه خودی خواهد داشت؟ وضوح گفتار به شفاف بودن و قابل درک بودن گفته ها توسط افراد دیگر گفته می شود. به طور معمول با افزایش سن قابلیت وضوح گفتار نیز افزایش می یابد. هر چه کودک بزرگتر می شود درک صحبتهایش توسط افراد دیگر ملموس تر و راحت تر می شود. مشخصه اصلی کودکان دارای مشکلات تلفظ همین وضوح پایین گفتار آنها، نسب به کودکان هم سن و سالانشان است.
• کودکان در ۲۴ ماهگی بین ۲۶ تا ۵۰ % درصد گفته هایشان توسط دیگران قابل درک است.
• کودکان در ۳۰ ماهگی بین ۵۱ تا ۷۰ % درصد گفته هایشان توسط دیگران قابل درک است.
• کودکان در ۳۶ ماهگی بین۷۱ تا ۸۰ % درصد گفته هایشان توسط دیگران قابل درک است.
بنابراین کودک دو ساله ای که تنها بیست درصد گفتارش قابل فهم است منطبق با مرحله ی رشدی خود است و ممکن است تا سه، چهار سالگی به وضوح طبیعی گفتار دست پیدا کند، ولی اگر تا چهار سالگی همچنان مشکلات تلفظی داشته باشد و کمتر از هفتاد درصد گفتارش قابل درک توسط دیگران باشد باید برای درمان اقدام کند.
**تذکر** تلفظ های نادرست کودک را تقلید یا تشویق نکنید!! زیرا سبب ایجاد الگوی نامناسب برای کودک و سخت تر شدن پروسه ی درمان می شود.
برخی ازعلل اختلالات تلفظی:
علل گوناگونی ممکن است منجر به اختلالات تلفظی شوند، به برخی از آن ها می پردازیم؛ یکی از موارد، یادگیری نادرست است. یعنی بدون وجود ناتوانی یا مشکل جسمی و فیزیکی خاص، کودک فقط به دلیل نداشتن الگوی صحیح، قادر به تولید درست صداهای گفتاری نیست. دیگری دقت شنیداری پایین یا عدم تمییز شنیداری حروف، در این موارد کودک شنوایی طبیعی دارد ولی تفاوت بین حروف را متوجه نمی شود، برای مثال شب و سب، هردو از نظر او صحیح اند و قادر به تمایز بین این دو نیست. برخی کودکان نیز به علت افت شنوایی در برخی فرکانس ها تلفظ شان دچار اشکال است زیرا به طور مناسب نمی شنوند. نقص در اعضای تولید گفتار، مثلا کوتاه بودن بند زیر زبانی، یا ضعف در عضلات صورت و زبان و ...
برای اطمینان از وضعیت گفتار کودکتان می‌توانید به یک آسیب شناس گفتار و زبان یا همان گفتاردرمانگر مراجعه کنید تا با ارزیابی دقیق و در نظر گرفتن سن کودکتان شما را راهنمایی کرده یا جلسات درمانی برای کودکتان در نظر بگیرد.
