اسکلروز جانبی آمیوتروفیک ،چالشی برای آسیب شناسی گفتاری زبانی
ای.ال.اس در ابتدا توسط یک نورولوژیست فرانسوی (جان مارتین کارکوت) درسال1869شناسایی و تشخیص داده شد، که در ابتدا به نورون های حرکتی مغز و طناب نخاعی اثر می گذارد.
علائم بیماری ای.ال.اس: علائم اولیه متنوع هستند. برای بعضی با مبهم شدن گفتار، سختی در بلع و یا گرفتگی صدا یا سینه شروع می شود و علائم کلینیکی درد و منطقه ی نخاعی و پیازی پخش می شوند.75 درصد علائم ابتدایی نخاعی است(ضعف در دو انتهای فوقانی و تحتانی)و 25 درصد علائم پیازی دارند(ضعف همراه با تغییرات در بلع و گفتار).محدوده سنی متوسط بیماری 55 سال بامحدوده 40 تا70 سال است و آقایان 20 درصد بیشتر از خانم ها مبتلا می شوند.
علت این بیماری: نتایج تحقیقات آمار اثبات کرده که فاکتورهای شیوع ای. ال .اس در حال رشد است. برخی تحقیقات درگیری های شغلی، قرارگیری در معرض فلزات سنگین یا سابقه جراحی آسیب زا را با این بیماری مرتبط می دانند. ای.ال.اس به نژاد خاصی وابسته، و یا ژننتیکی نیست.
پیش آگهی بیماری: بین افراد متفاوت است و تجدید نظر مطبوعات تعدادی عامل پیش بینی کننده را ارائه کردند:
سن هنگام حمله بیماری، طبقه بندی علائم (نخاعی و پیازی) واعمال ریوی. بیمارانی که علائم نخاعی را نشان می دهند شانس نجات بیشتری دارند.
تشخیص: تست آزمایشگاهی ویژه ای برای این بیماری وجود ندارد. براساس تشخیص اتحادیه جهانی اعصاب باید نورون حرکتی کمتری وجود داشته باشد، که با آزمون های الکترو فیزیولوژیکی یا نورو پاتولوژیکی فساد نورون های حرکتی در بدن بیمار نمایان می شود.
نقش آسیب شناسی گفتار و زبان: فقدان کنترل حرکتی این واقعیت را به همراه دارد که فرد برای ساده ترین اعمال حیاتی به دیگران وابسته می شود. شاید سخت ترین بخش از دست دادن توانایی گفتار باشد. آسیب شناسان گفتار و زبان می توانند با استفاده از استراتژی های جبرانی و تکنیک های ای.سی.سی به افراد مبتلا کمک کنند.
عملکرد شناختی: مطالعات عصب شناختی نشان داده اند که از هر3 فرد مبتلا 1نفراختلال شناختی قابل توجه دارد.با درگیری فرونتال مغز؛ در کارهای سخت، توجه پایدار، توانایی جابجایی از موضوعی به موضوع دیگر، نام گذاری در مواجهه، داوری، بینش و بصیرت، روانی کلامی اختلال ایجاد می شود. آسیب شناسان گفتار و زبان باید از کمبود پتانسیل شناختی شان آگاه باشند، تا درمان شان را طرح ریزی کنند.
عملکرد گفتار:گفتار افراد مبتلا براساس عوارض تغییرات نورون های حرکتی فوقانی و تحتانی طبقه بندی میشود: میکس(انقباضی و سستی\فلجی) و دیس آرتریا(نارسایی عضوی).
در ادامه ویژگی های درکی مشاهده شده در هر دو نوع دیس آرتریا(حروف بیصدا ناواضح، هایپرنیزالتی، صدای خشن)، ویژگی های وابسته به دیس آرتریای اسپاستیک (تن صدای پایین، کیفیت صدای سفت و خفه شده) و ویژگی های دیس آرتریای سست (دم صدادار، خروج هوا از بینی) در گفتار این افراد آشکار است. پیشرفت بیماری قطعه ی مکانیسم گفتاری شامل؛ سیستم تنفسی، حنجره و عملکرد زبانی را معیوب می سازد.
تهیه از فاطمه کمالیان
Duffy,J.R.(1995).Motorspeechdisorders:substrates,differentialdiagnosis,and management.St.Louismosby.Jackkson,C.E.,&Brayan,w.w.(1998)amyotrophicllateral sclerosis.seminarsin neurology,
