رشد طبیعی کودکان (18 تا 36 ماهگی)

در این مقاله می خواهیم نگاهی به جزئیات سیر رشدی کودکان داشته باشیم. این نگاه دقیق سیر رشدی کودکان از لحاظ گفتار، شناخت، ارتباط اجتماعی، زبان دریافتی، مهارت های شنیداری و حرکت را مورد بررسی قرار می دهد.

مهارت های شنیداری

- جمله های توصیفی در مورد تصاویر را متوجه می شود. مثلا "بابا رو تو عکس نشان بده" رو متوجه می شه و انجام میده.

- حافظه شنیداری 2 آیتمی دارد و دستورات دو مرحله ای را به خاطر می سپارد. مثلا "کنترل و بیا، تلویزیون و خاموش کن"

- طبقه بندی اشیا و مفاهیم را آغاز می کند. برای مثال می تواند تصاویر پوشاک را از خوراکی ها جدا کند.

- شنیدن صدای تلویزیون به ویژه آگهی های بازرگانی برایش جالب است.

- به داستان کوتاه گوش می دهد. (سطح توجه و تمرکز)

- به پرسش های Yes/No با تکان دادن سر پاسخ می دهد.

- به مرور تا 3 سالگی حافظه به 3 آیتم افزایش پیدا می کند. بالطبع دستورات 3 مرحله ای را متوجه می شود. و توالی و ترتیب دستورات 2 مرحله ای را رعایت می کند.

زبان دریافتی

ادامه مطلب

علائم و شناخت اتیسم

 اوتیسم یک نوع اختلال عصبی رشدی مغزی محسوب می شود که توسط اختلالات مهارت های اجتماعی، ارتباطات و همچنین رفتارهای تکراری و ویژه تقسیم می گردد. اختلالات طیف اوتیسم دارای خصوصیات رفتاری و رشدی است. وجه تمایز عمده ی این طیف از سایر اختلالات دیگر آسیب به سه جنبه ی زیر می باشد؛

- تعامل اجتماعی

- ارتباط

- الگوی رفتاری تکرای و کلیشه ای

درسیستم تشخیص گذاری تاکید شده که علائم اختلالات طیف اوتیسم در طول حیاط فرد تغییر نموده و اختلالات رفتاری فرد مبتلا دارای طیف خفیف تا شدید می باشد(در تمام طول زندگی فرد، اتیسم همراه اوست). بروز علائم اختلال اوتیسم قبل از سن 3 سالگی کودک رخ داده و بیشتر قسمت های مغزی تحت تاثیر اوتیسم، دچار اسیب می شوند ولی نحوه رخ دادن آن تاکنون مشخص نشده است.

علل احتمالی اختلال اتیسم

عوامل ژنتیکی بر بروز این اختلال تاثیر داشته و تقابل بین ژنی (گروهی از ژن ها) و جهش های ژنی از جمله این عوامل محسوب میشوند همچنین در موارد نادری نیز این اختلال در اثر آسیب هایی که در دوره رشد رخ میدهد، ایجاد میگردد. از این عوامل میتوان به فلزات سنگین موجود در جو، آلودگی های محیطی و استفاده از حشره کشها اشاره کرد. درگذشته نظریه ای مطرح شد که واکسن های دوران کودکی نیز در ابتلا به این اختلال تاثیر دارند که تاکنون به دلیل نبود شواهد کافی رد شده است. والدین حتما باید در دوسال ابتدایی زندگی کودک به علائم و شواهد رفتاری او دقت کنند.

شیوع

درآپریل 2018 میزان شیوع اوتیسم را یک نفر در هر 59 نفر و یک نفر در هر37 پسر و یک نفر در هر 151 دختر متولد شده اعلام نمود. شواهد نشان دهنده پیشرفت سریع اختلال طیف اوتیسم است و به احتمال فراوان در آینده باید منتظر آمارهای ناگوارتری باشیم. که دلیل آن می تواند آگاهی جمعیت انسانی از اوتیسم و نوع ارزیابی های انجام شده، فاکتورهای خطرمحیطی، تغییرات ژنتیکی اجتماعی خاص باشد.

علائم اتیسم

ادامه مطلب

اختلالات شنوایی ،درجه و شدت کم شنوایی(بخش دوم)

یک معیار مهم در اختلال شنوایی، درجه اختلال است. برای توصیف درجه آسیب شنوایی از اصطلاحات خفیف، متوسط، شدید، عمیق وناشنوا ( یا کاملا کم شنوا) استفاده می شود. گاهی اوقات با ترکیب اصطلاحات، اختلال شنوایی به طورمرزی توصیف می شود. مثل کم شنوایی نسبتا شدید. معیار دیگر تاثیر شدت کم شنوایی، یک طرفه یا دو طرفه بودن آسیب است. کودک دارای یک گوش ناشنوا و یک گوش با شنوایی طبیعی ممکن است عملکرد مناسبی در بیشتر موقعیت ها داشته باشد. توصیفی کامل از یک کودک کم شنوا باید شامل این موارد باشد؛ آسیب شنوایی یکطرفه است یا دوطرفه؟ شدت اختلال شنوایی درچه حد است؟ کم شنوایی از چه نوعی است؟ علت کم شنوایی چیست؟ نتیجه ی سنجش شنوایی چیست؟

کم شنوایی می تواند اینگونه بصورت دقیق توصیف شود: " کم شنوایی حسی عصبی شدید یکطرفه به علت اوریون" یا " کم شنوایی انتقالی متوسط دوطرفه به علت تجمع مایع گوش میانی"

تفسیر اودیوگرام

اودیوگرام یک نمودار ترسیمی از آستانه های شنوایی بیمار است، با فرکانس (هرتز) در محور طولی وآستانه شنوایی (dB HL) درمحورعرضی. فرکانس با یک مقیاس لگاریتمی صعودی از چپ به راست ودرجه شنوایی با مقیاس خطی صعودی از بالا به پایین نمایش داده می شود. آستانه ها برای گوش چپ و راست می توانند روی یک اودیوگرام و یا اودیوگرام های جداگانه ثبت شوند، همچنین نمادهای منحصربه فردی برای هرگوش استفاده می شوند. مثل آستانه های مسیرهای هوایی و استخوانی وآستانه های ماسک شده یا ماسک نشده. هراطلاعاتی که به گوش راست مربوط  می شود به رنگ قرمز و هر اطلاعاتی که به گوش چپ مربوط می شود با رنگ آبی ثبت می شود. مسیر هوایی گوش راست را با علامت دایره ی قرم و مسیراستخوانی گوش راست با علامت > نشان داده می شود. مسیرهوایی گوش چپ با علامت ضربدر آبی × مسیر استخوانی گوش چپ با علامت > نمایش داده می شود.

 

بیماری های گوش خارجی

ادامه مطلب

علت و انواع آسیب های شنوایی (بخش اول)

آسیب شنوایی می تواند در یکی از سه زیرگروه انتقالی، حسی عصبی و آمیخته قرار گیرد. و به طور کلی نمی توان علت واحدی برای آن در نظر گرفت، بلکه طیف وسیعی از علت ها وجود دارد. نمونه ای از این علل عبارتند از: مشکلات مادرزادی یا ارثی، عفونت ها، بیماری ها یا موقعیت های ناشی از ضایعه که بر بخش های مختلف گوش و شنوایی اثر می گذارد.

کم شنوایی انتقالی

وجود هرگونه مشکل در گوش میانی یا خارجی که سبب تداخل در انتقال صدا از کانال گوش خارجی به گوش داخلی شود، کم شنوایی انتقالی ایجاد می کند. این نوع از کم شنوایی به طوررایج در کودکان دیده می شود و اغلب از عفونت های مداوم گوش ناشی می شود. لازم به ذکر است اگرچه در برخی موارد کم شنوایی انتقالی خود به خود رفع می شود اما اغلب به درمان دارویی یا جراحی برای برگرداندن شنوایی به حالت طبیعی نیاز است.

از جمله مواردی که به عنوان علل کم شنوایی انتقالی شناخته شده است میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

گرفتگی گوش به خاطر تجمع جرم اضافی یا اجسام خارجی تصادفات: ضربه و فشار با ایجاد فشار اضافی در گوش خارجی می تواند سبب پارگی پرده گوش شود. همچنین به علت فروکردن شی در گوش یا تزریق بی دقت ممکن است پرده ی صماخ پاره شود.

عفونت ها: التهاب حاد یا مزمن پوست پوشاننده ی گوش خارجی یا میانی (اوتیت مدیا یا اکسترنا). اوتیت اکسترنا ازعفونت های باکتریایی ناشی می شود و گاهی گوش شناگر نامیده می شود، چون مکررا در شناگرها رخ می دهد و اوتیت میانی یا مدیا مربوط به شیپور استاش است و می تواند به خاطر سرماخوردگی، سرخچه، التهاب لوزه های طرفی و عفونت های دیگر بینی و گلو ایجاد شده باشد. اتواسکلروزیس سبب از حرکت ایستادن استخوان رکابی می شود.

کم شنوایی حسی عصبی

کم شنوایی حسی عصبی یک نوع آسیب شنوایی که در اثر آسیب به سلولهای حسی ( سلولهای مویی ) واقع د حلزون گوش یا اختلال درعصبهای شنوایی در مسیرهای بالاتر ایجاد می شود.

از جمله عواملی که به عنوان علل کم شنوایی حسی عصبی شناخته شده است نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ادامه مطلب

اختلالات تلفظی در کودکان

زمانی که فردی صداها، هجاها یا کلمات را به گونه‌ای نادرست تولید کند، طوری که شنونده‌ها آنچه را که او می‌گوید به سختی درک کنند، فرد اختلال تولیدی یا همان به اصطلاح اختلال تلفظ دارد. که ممکن است به شکل های مختلفی دیده شود، یک حرف را جایگزین حرف دیگری کند، مثلا تتاب به جای کتاب، خات به جای خاک و ماتارانی به جای ماکارانی؛ یا اینکه حروف جایگزین شده ثابت نباشند و هر بار به گونه ای تلفظ شوند، مثلا یکبار تیف، بار دیگر چیف، یا حتی هیف به جای کیف؛ کاملا ساختار کلمه را برهم بریزد، مثلا دیداشو به جای نوشابه! ؛ فقط از یک سری حروف محدود برای گفتار استفاده کند مثلا بَددَدی بِدَدیم، به جای بستنی بخریم! ؛ حروف به صورت نامناسب تلفظ شوند یا اصطلاحا دچار خرابگویی باشند، مثل "س" نوک زبانی و ...

اگر درمان نکنیم چطور؟ چه مشکلاتی در انتظار ماست؟وقتی کودک بسیاری از صداها را درست تولید نکند، ممکن است گفتارش توسط خانواده و همسالانش بخوبی درک نشود و موجب بروز مشکلات رفتاری و محرومیت از موقعیت‌های اجتماعی و کاهش اعتماد به نفس کودک شود. همچنین این اختلال در تلفظ صداها می‌تواند در سال‌های بالاتر، با رشد خواندن و نوشتن کودک نیز تداخل پیدا کند و در مدرسه مشکلاتی را در امر تحصیل کودک به وجود آورد و شاهد دیکته های ضعیف با اشتباه های تکراری باشیم.

گفتار کودک من طبیعی است؟ بهبود خودبه خودی خواهد داشت؟

ادامه مطلب

تاثیر گفتار درمانی در اختلال بلع

 کودکان زندگی خود را با مکیدن و بلعیدن آغاز می کنند. این فعالیت ها نیازمند درجات بالایی از هماهنگی به منظور حفاظت از مسیر تنفسی و بلع به صورت همزمان هستند. نوزادان با مکیدن اولیه شروع و به الگوهای پخته تری می رسند. مهارت های آنها افزایش یافته و به آنها اجازه ی استفاده از مواد با تنوع بیشتر می دهند.

به طور طبیعی عمل بلع شامل مراحل زیر می شود:

1-آمادگی دهانی: که طی حرکات عضلات گونه، فک، چانه، زبان و لب ها غذا جویده و bolus یا بولوس (لقمه ی چسبناکی که با بزاق ترکیب و آماده ی ورود به حلق شده است) تشکیل می شود. اعصاب 5، 7 و 12 کرانیال عضلات شرکت کننده در این مرحله را عصبدهی می کنند.

2- مرحله حلقی: طی این مرحله با بالا رفتن نرمکام و بسته شدن راه بینی ، تنگ شدن حلق و بالارفتن زبان ، بولوس وارد حلق می شود. اعصاب 5،7،9،10، 11 و 12 عصبدهی عضلات فعال در این مرحله را انجام می‌دهند.

3- مرحله مروی: در این مرحله غذا وارد دریچه فوقانی مری شده و مری را طی می کند. بروز هرگونه اختلال در هرکدام از مراحل بالا منجر به دیسفاژی (اختلال بلع) می شود که معمولا نشانه های بالینی شامل شکایاتی مثل امتناع از خوردن غذا و مایعات، سرفه کردن و خفگی حین یا بعد از یک وعده ی غذایی، استفراغ، آدینوفاژی (درد شدید حین بلع)، آبریزش از دهان یا بینی، کاهش وزن بی علت و کمبودهای تغذیه ای نمایان می شود.

طیف گسترده ای از شرایط می توانند در دیسفاژی مشارکت داشته باشند. شامل مشکلات نورولوژیک، آسیب های مغزی، فلج مغزی، اختلالات عفونی، میوپاتی، سندرم ها ،شکاف کام، تومورهای نواحی سر و گردن ، تراکئوستومی یا لوله گذاری و.... آسیب شناسان گفتار و زبان با ارزیابی عضلات و عملکردهای فرد و طراحی برنامه درمانی مناسب کمک شایانی به بهبود اختلالات بلع می کنند.

شکاف لب و شکاف کام چیست؟

 ابتدا باید گفت یک کام طبیعی یا سقف دهان به بخش های زیر تقسیم می شود:

1- سخت کام

2- نرمکام

3- سه تیغ لثوی (محل رویش دندانها)

4- یوولا یا زبان کوچک

در هر 600 تا 700 تولد، یک کودک با شکاف لب و/یا کام به دنیا می آید. عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن موثرند. اما شکاف لب یا کام چیست؟ شکاف لب یعنی بازشدگی با جدایی لب که می تواند یک طرفه یا دوطرفه باشد. از یک بریدگی در قسمت قرمز رنگ لب تل جدایی کامل لب که به سمت ریشه ی بینی می رود. و شکاف کام یعنی بازشدگی یا جدایی سقف دهان که همانطور میتواند یک یا دوطرفه باشد، کامل تمام کام را درگیر کند و یا ناقص باشد و بخشی از کام را درگیر کند. یک کودک میتواند شکاف کام و لب با هم، فقط شکاف کام، فق شکاف لب و یا تنها فیستول( سوراخ های کوچکی در کام) داشته باشد.

شکاف کام چه مشکلاتی می تواند ایجاد کند؟

ادامه مطلب

مهارت داستان گویی در کودکان

تعریف داستان، خاطره، توضیح دادن، نظر دادن، اعتراض کردن و بسیاری دیگر از مهارت های ارتباطی گفتاری نیازمند سطحی از گفتار پیوسته هستند که در آن جملات باید به صورت مرتبط به هم متصل شوند، به صورت روان بیان شوند (جمله ای که آغاز شده به اتمام برسد، نیمه کاره رها نشود و جمله ی دیگری شروع شود)،از نظر گرامر و دستور زبان صحیح باشند، از توالی مناسب و منطقی برخوردار باشند و در نهایت دارای انسجام باشند تا مخاطبان متوجه منظور کودک شما شوند.گفتار روایتی (تعریف داستان و خاطره) بین دو تا سه سالگی در ساده ترین سطح خود آغاز می شود و به مرور به این مهارت افزوده شده و پخته تر می شود. در این مرحله ی ابتدایی کودک می تواند اتفاقات پیرامون خود را با دو تا سه جمله ی مرتبط توصیف کند. به مرور به طول و تفضیل این مطالب افزوده می شود، پایانبندی، آغاز و اتصال اتفاقات به یکدیگر با مهارت بیشتری انجام می شود.

کودکانی که مهارت های داستانگویی ضعیفی دارند، در درک و بیان استعارات، کنایه ها، اصطلاحات، ضرب المثل ها، مفاهیم تخیلی داستان، درک توالی اتفاقات زنجیره ای، شخصیت پردازی و ... مشکل دارند،  مشکلات زبانی دارند و در معرض خطر جدی اختلالات خواندن و نوشتن، ریاضی و اختلالات یادگیری هستند. زیرا در درک زبان نوشتاری نیز دچار اشکال خواهند بود و درک مطلب ضعیف موجب مشکلات جدی و اساسی در تحصیل آنها خواهد شد.

یکی از مهارت های مهم در کودکان که عمدتا باید آموزش داده شود همین مهارت تعریف داستان است. گفتاردرمانگر به کودکانی که به هر علتی گفتار روایتی را کسب نکرده اند کمک می کند تا از طریق کار کردن روی داستان گویی به روش های موثر این توانمندی را توسعه دهند و به سمت استفاده از مهارت های روایتگری برای تحلیل، بازگویی، خلاصه کردن و شرح دادن تا موارد پیچیده تر در زبان نوشتاری پیش بروند.

 اگر کودک شما در داستان گویی و مهارت های ذکر شده مشکل دارد، به آسیب شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) مراجعه کنید تا کودک شما را ارزیابی کرده و برنامه ی درمانی مناسب را جهت پیشگیری از مشکلات جدی در مدرسه و سواد آموزی ارائه دهد.